به گزارش قدس آنلاین، به عقیده بسیاری از کارشناسان، تعیین نرخ ثابت برای خوراک پتروشیمی ها در شرایطی که قیمت آن هر روز تحت تأثیر واقعیت های بازار و نرخ ارز تغییر می کند، منطقی نیست. 

به عقیده این افراد، هر نرخ ثابتی که برای خوراک پتروشیمی ها مشخص کنیم، در نهایت به نفع این شرکت ها و به ضرر درآمدهای پایدار کشور است. زیرا این نرخ در طول یک سال ثابت می ماند و از تورم تأثیر نمی پذیرد. در حالی که درآمد شرکت های پتروشیمی بر اساس نرخ ارز افزایش می یابد. 

با وجود اینکه کارشناسان به مضرات تعیین قیمت ثابت و ریالی برای نرخ خوراک پتروشیمی ها اشاره می کنند، دولت در بودجه ی ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲به تعیین سقف قیمتی ۵ و ۷ هزار تومان مبادرت کرد. 

واقعیت این است که ما الان در تناژ بالا به تولید متانول می پردازیم و ۹۵ درصد از آن را به بازار انحصاری چین صادر می کنیم و تولید این ماده برایمان هیچ توجیه اقتصادی ای ندارد. به این ترتیب، اعطای رانت به پتروشیمی های متانولی منطقی نیست.

امین نوربخش کارشناس انرژی اندیشکده امیرکبیر درباره وضعیت فعلی متانولی ها در کشور و لزوم تعیین نرخ خوراک پتروشیمی ها به صورت منطقی اظهار داشت: توسعه پتروشیمی های گازی در ایران به خاطر رانتی که می دهیم، شکل گرفته است.

وی تصریح کرد: ما گاز را با قیمت بسیار ارزان تر نسبت به چیزی که می توانیم صادر کنیم در اختیار پتروشیمی ها می گذاریم. با وضعیت فعلی قیمت صادراتی متانول ایران، تولید این ماده برایمان هیچ سودی نخواهد داشت و حتی ضررده هم خواهد بود.

نوربخش در ادامه گفت: گاز زنجیره ارزش گسترده ای ندارد و عمدتاً می توان از آن اوره، آمونیاک و متانول به دست آورد. ارزش محصولاتی که از گاز می توان گرفت نیز بالا نیست. به همین دلیل اغلب در کشورهای جهان زیر ۵ درصد از تولید گازشان وارد پتروشیمی ها می شود. کشورهای پیشرفته نیز درصد کمی از گاز تولیدی شان به عنوان خوراک به پتروشیمی ها داده می شود. مثلاً آمریکا چیزی در حدود ۲ الی ۳ درصد از تولید گاز طبیعی خود را به این بخش اختصاص می دهد.

این کارشناس اندیشکده امیرکبیر گفت: باید مجوزهای جدید برای تولید متانول با تخفیف خوراک صادر نکنیم و قیمت خوراک پتروشیمی های فعلی را هم طبق یک برنامه ی زمان بندی شده به صورت منطقی افزایش دهیم.

نوربخش خاطرنشان کرد: بنده معتقدم به تدریج و طی چند سال باید نرخ خوراک گاز را برای پتروشیمی ها به قیمت های صادراتی خودمان برسانیم.  اساسا متان (گاز طبیعی) زنجیره ارزش محدودی دارد و معمولاً در جهان به عنوان سوخت و نه خوراک پتروشیمی استفاده می شود. لذا دادن آن با تخفیف به پتروشیمی ها و تبدیلش به محصولی با ارزش افزوده نزدیک به صفر منطق اقتصادی ندارد. 

وی یادآوری کرد: به جای تولید متانول از گاز طبیعی، هر چقدر بتوانیم گاز را از طریق خط لوله به کشورهای منطقه صادر کنیم، برایمان بهتر است. صادرات گاز تحریم پذیری کمتری دارد، آورده ی اقتصادی پایدار و مناسبی خواهد داشت و به لحاظ امنیتی و سیاسی نیز برایمان مزیت هایی به ارمغان می آورد.

این کارشناس انرژی در ادامه گفت: به نظر من، باید به تدریج قیمت گاز را برای پتروشیمی ها به قیمت های صارداتی خودمان نزدیک کنیم. در این شرایط برخی شرکت ها تلاش خواهند کرد که خودشان را به سوددهی برسانند و شرکت هایی که این قابلیت را نداشته باشند، کارشان را تعطیل می کنند. نباید اعطای این رانت غیر منطقی را ادامه دهیم و گاز را با قیمت بسیار پایین در اختیار پتروشیمی ها بگذاریم. اینکه چه روندی را برای پایان دادن به این وضعیت در پیش بگیریم، نیاز به چاره اندیشی دارد. در قدم اول باید از گسترش پتروشیمی های گازی و متانولی جلوگیری کنیم.